Emakumea lan-merkatuan

Jon López, Juritecniako lan orientatzailea.

 

Artikulu honetan, 2023an emakumeak lan-merkatuan duen egoeraren ezaugarri nagusiak azalduko ditugu. Abiapuntutzat hartuko dugu artikulu hau ez litzatekeela beharrezkoa izango, baldin eta bi generoen artean berdintasuna egongo balitz eta soldata-arrakalari edo kristalezko sabaiari buruzko aipamenek izateko arrazoirik ez balute.

Hasteko, Estatistikako Institutu Nazionalaren datu batzuk erakutsiko ditugu, 2023ko hirugarren hiruhilekoari dagokionez, aurreko planteamenduak indartzeko:

• Biztanleria aktiboak 301.900 pertsonako hazkundea izan du hirugarren hiruhilekoan, eta 24.121.000 pertsonakoa da. Emakume aktiboen kopurua 147.000 igo da eta 154.900 gizonena.
• Hiruhileko honetan 130.500 gizon eta 78.600 emakume gehiago daude enpleguan.
• Emakumeen langabezia-tasa % 13,59koa da, eta gizonena, berriz, % 10,26koa.

Datu kuantitatibo horietatik abiatuta, komeni da kontuan hartzea beste datu kualitatibo batzuk, gizonen eta emakumeen enpleguaren lehiakortasunaren arteko aldearen ideia ematen digutenak.

Hauek dira lan-merkatuaren ezaugarri nagusiak:

 

1. Lanbide maskulinizatuak eta feminizatuak.

Gaur egun, oraindik ere esan dezakegu gure herrialdean zenbait lanbide femeninotzat eta maskulinotzat identifikatuta daudela.

Feminizatutako lanbideei buruz ari gara, datuek adierazten digutenean horietan lan egiten duten pertsonen % 65 baino gehiago emakumeak direla.

Espainiako lanbide feminizatuenek honako hauekin dute zerikusia:

• Haurren edo helduen arreta.
• Erizaintza.
• Etxeko langileak.
• Ostalaritza.
• Administrazioa.

Kontrako muturrean, erabat maskulinizatutako lanbideak daude, eta lan egiten duten gizonen ehunekoa guztizkoaren 65 & -tik gorakoa da. Horien artean daude:

• Iturgintza.
• Igeltserotza.
• Kamioiak gidatzea.
• Bidaiarien garraioa taxietan.
• Automobil-mekanika.
• Soldadura hidraulikoa

Genero-arrakala hori, oraindik ere indarrean dagoen arren, murrizten ari da, proportzio handiagoan, emakumeak lanbide fisikoetan sartu direlako, gizonak emakumeen lanbide fisikoetan sartu direlako baino.

 

2. Soldata-arraila.

Zalantzarik gabe, faktore hori da odoltsuena egoera horretan. Soldata-arraila da emakumeek eta gizonek lanpostu berdinen aurrean jasotzen dituzten ordainsarien artean dagoen aldea.

Lanaren Mundu Erakundearen egungo datuen arabera, mundu mailan emakumeek gizonek baino % 20 gutxiago kobratzen dute. Gure herrialdearen kasuan, alde hori % 28tik gorakoa izango litzateke. Datu horren arabera, emakumeek urtean 40 egun inguru egingo lituzkete doan, gizonekin alderatuta.

Termino absolutuetan, esango genuke gizonek urtean 2400,00 €-ko ordainsaria jasotzen dutela emakumeen ordainsarien gainetik.

 

3. Kristalezko sabaia.

Kristalezko sabaiak ikusten ez diren eta gainditzeko zailak diren hesi batzuei egiten die erreferentzia. Horien bidez, muga edo muga batzuk sortzen dira, emakumeak erantzukizun-postuetara irits daitezen. Kontuan izan behar da oztopo horiek ez direla prestakuntza faltagatik, baizik eta erakundeen eta haien buru diren pertsonen egiturengatik.

Emakumeak bere egoera pertsonalagatik edo familia-egoeragatik konpromisorik ez duela edo lidergo-egoeretan jarduteko zailtasunak dituela uste izateak emakumeak gizonei eskatzen ez zaien balioa erakustera behartzen ditu.

Datu argigarri bat Ibex 35eko enpresetako administrazio-kontseiluetako emakumeen ehunekoa izan daiteke. Akzioen salerosketarik handiena duten 35 enpresetan, % 37 inguru emakumeak dira administrazio-kontseiluetan.

Espainiako tamaina ertaineko enpresei erreparatuz gero, zuzendaritza-postuetan dauden emakumeen datua % 36 ingurukoa izango litzateke, eta Estatuko Administrazio Orokorreko goi-karguetan % 44 baino gehiago izango litzateke.

 

4. Lan denbora.

Kontuan hartu beharreko beste aldagai bat emakumeen eta gizonen artean lanaldi partzialeko kontratuetan dagoen aldea da. Lan eta Gizarte Ekonomia Ministerioak emandako datuen arabera, lanaldi partzialeko enplegua emakumezkoetan gizonezkoetan baino handiagoa da, % 73,9 eta % 21,6, hurrenez hurren.

Hau azaltzen duten berrjustifikazioak honako hauek dira:

emakumeak adin txikiko eta/edo adineko senitartekoak zaintzeko duen prestasun handiagoa; horretarako, lanaldi partzialeko enpleguak hobeto egokitzen zaizkie.

Uste horri gehitzen badiogu gizonen soldatak batez beste handiagoak direla, ezkontideren batek lan egiteari uztea edo lanaldi murriztuak onartzea planteatzerakoan, emakumea izan ohi da.

 

5. Alde handiak autoenpleguan.

Berriz ere, Biztanleria Aktiboaren Inkestaren datuen arabera, norberaren konturako langileen % 63,8 gizonak dira, eta % 36,2 emakumeak. Desproportzio nabarmen horretaz gain, profesional horiek lan egiten duten sektoreetan ere ikus dezakegu.

Emakumeak nagusi dira merkataritza, ostalaritza, osasuna, administrazioa, aseguruak eta higiezinak bezalako sektoreetan; gizonak, berriz, eraikuntzan, garraioan, industrian eta informazio eta komunikazioan.

 

Datu horien guztien aurrean, eta ezkortasunean ez erortzeko, honako hau esan dezakegu:

• Gaur egun, oraindik ere alde kuantitatiboa eta kualitatiboa dago emakumeen eta gizonen artean lan-merkatuan.
• Hala eta guztiz ere, azken urteetako datuen bilakaerari buruzko azterketak erakusten digu, kasu guztietan, emakumeak gizonekin parekatzea goranzko balioa dela.

Juritecniatik:

• % 92ko plantilla, emakumez osatua,
• emakumeek betetzen dituzten zuzendaritza-postuen % 100 eta
• soldata-arrailaren urteko azterketa bat, % 0an kokatzen duena.

Lan-arloko prestakuntza- eta orientazio-zerbitzuak eskaintzen dizkizuegu guztioi, genero-ikuspegiarekin, gure instalazioetan; www.juritecnia.net.